Bir kule, nasıl devinim katar bir kente…
PISA
Aslında burada yaşananlar, bu ‘özel’den çok öte!
İtalya’nın, hatta dünyanın en farklı yerlerinden! Eğik kulesi tabi önemli ama, kentin tarihindeki etkenler en az onun kadar önemli…
Bu kentin yapılaşması, gerçekten özel! Alüvyon tabakalarının, bir liman kenti olan Pisa’yı yüzyıllar içinde karaların içine itmiş olması çok ilginç!
‘Pisa’yı geçmişteki görünümünden apayrı bir yere getirmiş bu coğrafi değişim.
Kuzey İtalya’da, ‘Toskano’ bölgesinde burası! Geçmişte de ‘Toskano’nun ana limanı, ticaret anlamında.
11.Y.Y.’da; İtalya’nın en güçlü dört yerleşkesinden biri!
Bugün ‘Tiren’ denizinin yakınında çok özel bir turizm merkezi!
Muhteşem kente, ülkemizden direkt uçuşlarla ulaşabilirsiniz. Ancak İtalya’nın farklı bölgelerinden de tarifeli tren seferleri ile ‘Pisa’ya ulaşım söz konusu. Havalimanından merkeze ulaşmak son derece kolay; toplu taşıma ile.
‘Pisa’yı yarım günde rahat rahat gezersiniz! Seyahat planınızı buna göre ayarlayın. Kentte kalınacak yerler elbette var. Ancak çevre kentlerde kalıp, burayı bir zaman diliminde de ziyaret edebilirsiniz. Mesela Floransa; buraya oldukça yakın. Hem orayı görün, hem de buraya kaçın!
Mesela ‘Lucca’! O’da çok yakın! Tercih sizin!
Kent ile ilgili anlatılacak elbette çok bilgi var! Yaşananlar, yaşayanlar…
‘Galilei Galileo’! Burada yaşamış ve yer çekimi ile ilgili ilk deneyimlerini Pisa’da yapmış!
Peki nerede? ‘Pisa kulesi’nde… Dehşet bir kalabalık bu deneyleri izlemiş!
İşte o meşhur kule ‘Pisa Kulesi’; yaklaşık olarak 15 bin ton ağırlığında.
198 yılda, yani yaklaşık iki asırda tamamlanmış! 15 sütunun taşıdığı ilk kat sonrasında, üstteki altı katta 30 sütunun varlığı söz konusu. 8. kata gelindiğinde, 12 sütuna doğru düşülüyor. Değişik bir mimari plan?
İlk kat duvar kalınlığı 4 metre, yukarılara çıkıldıkça 2 metreye kadar düşüyor?
Her İtalya kentinde olduğu gibi burada da şahane şaraplar var; son derece kaliteli. İtalyan mutfağının özeli makarna, çok çeşitli tatlar ile beğeninize sunulur. Mesela kabak ve enginar ile lezzetlendirilenler var! Hepsi de muhteşem. Lezzetler bununla sınırlı değil. Deniz ürünleri ve kırmızı et seçenekleri de sırada!
Beyaz et, kanatlılar burada pek yok; ya da benim ilgimi çekmedi?
Buranın çorba kültürü farklı! Sebzeli çorbalar özel…
Ve tabi ki tatlılar; özellikle sütlü tatlılar çok revaçta!
Bu kent; 1987’de UNESCO DÜNYA KÜLTÜR mirası listesine girmiş.
Tarihi son derece özel!
I.O. 5.Y.Y.’da kentin ‘Yunan’ ve ‘Galya’lılarla ticaret yaptığı aşikar.
Burayı bize o meşhur ‘kule’ dışında tanıtan mekan ise ‘Vaftizhane’!
1153- 1363 tarihlerinde inşa devam etmiş! Burası İtalya’nın en büyük vaftizhanesi!
Döneminde; ‘Pisa’da üç özel anıt bina yapımına karar veriliyor. Kule, katedral ve vaftizhane! Tabi zamanlar çok farklı! Mevsimsel, ekonomik, teknik ve siyasal koşullar yapımların oluşabildiği dönemleri farklı kılmış!
‘Piazza del Duomo’… ‘Mucizeler Meydanı’da deniyor.
Burada, ünlü anıt mezarda yukarıda saydığımız üç ana yapının eki olarak kabul ediliyor…
1173- 1350 yılları arasında yapımı süren ünlü çan kulesi, burayı tüm dünyaya tanıtmış! 8 katlı olarak planlanmış. 5 yıl süren ilk iki katın inşa sürecinde dimdik!
1178’den sonra 3. katın inşası ile beraber bir eğilme başlıyor. 1223’lere dek eğilim artarken güçlendirme çabaları da görülüyor. Ne var ki zemin problemli. Sorunun temel sebebi bu!
‘Di Sione’ gibi ünlü mimarlar inşaya devam ediyor. Ancak bu eğim giderilemiyor.
56 metre yükseltide 294 basamakla çıkılan ‘Pisa Kulesi;’ günümüzde yaklaşık 4 derece eğik!
1990 sonrasında da 10 yıl süren bir dikleştirme süreci var. İşe yaramış; kule 45 cm. kadar dikleştirilmiş. Ama eğimin, ileriki yıllarda süreceği tahmin ediliyor! Demek ki burada hep bir iyileştirme çabası olacak!
‘Pisa kulesi’nde yedi ayrı çanın varlığı ve her bir çanın farklı bir nota sesi çıkardığı rivayeti var?
Özel olarak izlenmeye muhtaç.
‘Pisa’da elbette hep tarih var ama bununla boğulmamak lazım, çevredeki ilginç cafe’lerde kahve keyfi de var. Ve tabi çeşitli alışveriş olanakları!
Buralara gelmişken, yurda dönüşte bir ‘Pisa’ hediyelik eşyası almadan olmaz. Kent civarında pek çok dükkanda ve tabi sayısız işportacı da bulunabilir! Kimileri gerçekten ustaca tasarlanmış; kimileri ise siz anladınız! Bakmak seçmek lazım?
Her yıl milyonlarca turisti ağırlayan ‘Pisa’da tabi pek çok müze var. Ama biri; bizleri çok ilgilendiriyor. SİNOPIES!
2. Dünya savaşı bombardımanlarında burada bulunan binanın içindeki freskler ciddi zarar görüyor.
Sonrasında yapılan çalışmalarda bu fresklerin altında yer alan katmanların, ülkemizden ‘Sinop’tan getirilen topraklarla yapıldığı ortaya çıkıyor.
Ve bu anlamda katmanlarla var olan bu müzeye ‘SINOPIES MÜZESİ’ adı veriliyor.
Kullanılan maddenin, ‘Kapadokya’dan çıkarılan ama ‘Sinop’tan dünyaya yayılan toprakla bütünleşik bir taş biçimi olduğu düşünülüyor?
‘Duomo di Santa Maria Assunta’ yani ‘Meryem Ana Katedrali’ ile ‘Anıtsal mezarın’ inşa tarihinde bir sıkıntı var! İnşanın başlangıcı ve bitişi ile ilintili. Katedral için 1064 tarihi var? Bazı kaynaklarda 1063! 1092, 1118 tarihleri ise açılışa ilişkin! ‘Camposanto’ yani anıtsal mezar için de 1278 ile 1464 arası işaret ediliyor! Burası kent asillerinin gömü alanı!
Kentte genelde kısa bir zaman geçirilse de, damak zengini olanları ‘Via Fortezza Vecchio’ya; alışveriş tutkunlarını da ‘Via Roma’ya yönlendirelim.
‘Venia San Martino’ ise yerel ürünler, hediyelikler ve giysi peşinde koşanların mekanı olsun.
Kısmen de olsa gece hayatı severlere, kent merkezi olan ‘Piazzo der Miracoli’yi işaret edelim; burası konaklamak için de ideal.
‘Montescudai’de, gecelemek için tercih edilebilir? Merkeze uzak ama kırsalın da farklı güzelliği vardır?
Raylı sistem burada özel ve istasyonların civarı revaçta!
Dedik ya; ‘Pisa’nın ziyaretçileri genelde günübirliktir, başka yerlerde kalıp gelirler; ziyaret sonrası dönerler!
‘Pisa’da, ‘Mucizeler Meydanı’ sonrasındaki en önemli meydan ‘Şövalyeler Meydanı’…
Ve bu kente damga vuran ‘Carovano Sarayı’ burada. Ortaçağın en önemli yapıtlarından!
Meydan civarında kiliseler, heykeller ve çok önemli bir hapishane var.
Meydanda, ‘Caravona Sarayı’nın hemen önünde ‘Pietro Francaville’ imzalı bir heykel hemen dikkat çeker… İyice bakmalı o’na!
‘Palazzo Dell Orologia’! Gerçek bir ortaçağ hapishanesi…
Diğer yanda ‘Santo Stefano Kilisesi’. Çok özel bir yapı!
‘Pisa’ kenti zaten her köşesi ile özel…
‘Mouseu Nazionale di San Matteo’ çok başka mesela!
‘Douma Müzesi’ ise, ‘Pisa’ya farklı tatlar katıyor. Bu bina ünlü katedralin 13. Y.Y’a tarihlenen eski toplantı binası. Bu müzede 12. 13. ve 15. Y.Y.’ait eserler sergileniyor. Resimler, giysiler, fütüristik objeler!
Kısaca ‘Pisa’ için anlatılanlar sayfalara sığmaz. Tarihi, kültürü, meşhur kulesi ve yerleşik her detayı ile.
O zaman ne yapıyoruz. Bu bilgiler ışığında ‘Pisa’ya gidiyoruz.
O muhteşem kuleyi, vaftizhaneyi ve tabi diğer mekanları titizlikle gezip inceliyoruz. Çünkü bu destinasyon önemli. Ve tabi kenti olabildiğince yaşıyoruz her hali ile!
Son nokta lezzetler! Tortellini, Lazanya, Risotto’lara şahane şaraplar eşlik etsin; bunları tadın! Başlangıçta da peynirli domates ve hafif sarımsaklı brusketta olsun!
