Atamızın ülke kurtuluşunu başlattığı yer!
SAMSUN…
Çok özel bir coğrafya!
‘Çivisiz Cami’yi gezmiştim geçmişte. Gerçekten etkileyici.
‘Çarşamba’da ortadan akan bir nehir ikiye ayırır ilçeyi. Var olan köprü ile modernden geleneksele geçilir. İlginçtir! ‘Çivisiz Cami’ye bir süre yürüyerek ulaşılır; mezarlıkların arasından!
Bir başka not ‘Bafra’ya ait… Çocukluğumuzda duyduğumuz sigara markaları; ‘Bafra’, ‘Samsun’; evet bu bölge tütünü ile var olmuş yıllarca.
Ve; ‘Tütün Müzesi’ var burada! Bölgenin geçmişte en özel getirisi! Mutlaka görün! Tabi burası ile anılan Pafra pidesi… Belki tadarsınız?
‘Terme’ ise ‘Amazon’ savaşçıları ile anılır. ‘Themiskyra’… ‘Thermedon’!
‘Terme çayı’; buradan adlanır!
Ulu önderimizin kurtuluşu başlattığı yer; ‘Samsun’…
Bu özel kenti geniş biçimde anlatmaya çalışacağız.
Ama bölge de o kadar çok hikaye var ki; sayfalar ne denli yetecek bilmiyorum? Buranın tarihi çok derin.
‘İlk adım’… Ünlü ‘Bandırma Feribotu’, kurtuluştaki meşaleyi çakanlarla beraber yer aldığı alanda sergilenmekte! ‘Ulu Önder’ ile betimlenmiş elbette…
Merkezdeki bu meydanın devamında; ünlü sanatçı ‘Heinrich Krippel’ imzalı muhteşem ‘Atatürk ‘heykeli var! Aslında bu heykel, ‘Samsun’un simgesidir!
Hemen devamında milli mücadelenin ortaya konulduğu eserlerin yer aldığı ‘Açık Hava Müzesi’; sizi o yıllara götürecek. Burada ilk ‘Samsun’ evlerini görmekte mümkün! Kısaca kentin en özel ziyaret edilecek yeri!
‘Samsun’un ilk adı tarih sahnesinde ‘Amisos’. I.O. 6.Y.Y.’da ise ‘Enetre’ ya da ‘Enete’ denmiş. Bölge tarihi 7 bin önceye gidiyor. Eski taş çağı.
1941’ de ‘Kılıç Ökten’, ‘Tahsin Özgüç’, ‘Nimet Özgüç’ buralarda kazılar yapmışlar. ‘Paleolitik’, ‘Mazolitik’ ve ‘Tunç Çağı’na ait buluntular belirlenmiş. Fakat devamı yok ne yazık ki.
Liman çevresindeki canlandırmalar son derece özel. ‘Gazi Müzesi’ mutlak ziyaret edilecek! Atatürk’ün kullandığı eşyalar, farklı ojeler sergileniyor… Kurtuluşun yolu burası…
‘Samsun’a nasıl gelinir?
İstanbul ‘Sabiha Gökçen’ Havalimanından tarifeli seferler ile uçak bulmak olası.
Kentte kalınacak oteller bir dizi. Ben ‘Atakum’da kalmanızı tavsiye ederim. Kentin en nezih bölgesidir… Burası ‘Samsun’un özel cenneti; yazın da, kışında kalınabilir ve keyifli anlar yaşanabilir…
‘Atakum’da eşsiz plajlara tanık olursunuz. Bunlar bir Akdeniz coğrafyasında karşılaşılacak uzunluklarda. Hemen plajların üzerinde mükemmel pub ve barlar var! Dahası, ‘Karadeniz’ mutfağının özellerinden, şahane balık mönülerinin de servis edildiği restler de, burada…
Tabi ziyaret süreleriniz önemli! Yaz ayları için çok keyif derim ben size!
‘Atakum’ başka bir yer sanki ‘Samsun’da!
Hareket dedik devam öyleyse…
Haziran’da; ‘Samsun Gençlik Festivali’. Temmuz’da ‘Motosiklet Festivali’ yaşanır burada.
Devam edelim; ‘Vezirköprü Doğa ve Turizm Festivali’… Yine ‘Ağustos’ ayında, ‘Akdağ Kültür ve Sanat Etkinlikleri’.
Yıl sonuna doğru, Aralık ayında ‘Hamsi Festivali’…
‘Samsun’, özelikle ‘19 Mayıs Üniversitesi’ ile beraber genç bir nüfusu barındırıyor! Bu bağlamda gençlerin etkisi önemli! Eğlence ve kültür hayatında bunu görüyoruz.
Yabancı turist çok gelmiyor buraya; demek ki doğru anlatılamıyor… Tanıtım yetersiz?
Şahane bir tarih var, doğa var, konaklama tesisleri uygun, az da olsa kiralık evler bulmak da olası… Ama yabancı turisti tam olarak çekemiyoruz ‘Samsun’a…
‘Samsun Havalimanı’ hiç de kötü değil! Yerel uçuşlar gündemde… Peki dış uçuşlar? Onlarda var ama kısıtlı…
Karayolu ile buraya gelmek zaten sorun.
‘Amisos Tepesi’nden tüm kenti görmek olası! … Ve teleferikle buraya çıkmak mümkün!
Bir yabancı buraya neden gelmeli; tüm bu bilgiler ışığında? Tabi ki çok sebep var!
Dikkat; burası ‘Moğollar’ için çok özel tarih sahnesinde. ‘Moğol İmparatorluğu’ tüm bu coğrafyada çok etkin olmuş!
Diğer yandan, ‘Amisos’; ‘Ceneviz’ kontrolünde yıllarca!
14. Y.Y. ‘Eretna Beyliği’ sonrasında ‘Kubadoğulları Emirliği’ ve devamında ‘Canik Beylikleri’… 1398’den itibaren ‘Osmanlı’ hakimiyeti…
19.Y.Y. da tütün ekimi ile beraber acayip bir ticari gelişim olmuş buralarda… Osmanlı hakimiyeti ile daha da büyümüş!
Tarih elbette çok zengin geçmişten günümüze!
Özellikle Üniversite ile genç bir nüfus ile karşı karşıyayız. Bu ne yazık ki ilçelerde çok görülmüyor. Yani çevre ilçelerde merkezdeki o yapıyı, modernizasyonu hızı ve çabayı göremiyoruz! Yaşam sanki buralarda yıllar öncesindeki gibi sürüyor! Bu üzücü… Modern yaşama uyumlaşmak kısıtlı! Buna mutlaka bir çare bulunmalı?
Ama ‘Samsun’ merkezde kısmen de olsa görüyoruz bunu. Çağdaş yaşam; modernize genç nüfusun kılık kıyafetinde, davranış biçimleri eğiliminde etkili olmuş! Tam da ‘Atatürk’ çizgisinde; zaten de öyle olmalı.
‘Karadeniz’in tam ortası, hem batıya hem de doğuya hakim.
‘Ulu Önder’in milli mücadelede ilkin ‘Havza’da ikamet ettiğini biliyoruz. O zamanın ‘Mesudiye Oteli’, şimdinin ‘Gazi Konağı’. Gezi programınıza alın…
‘Samsun’ ne zaman ziyaret edilmeli?
Yaz başı veya sonu!
Siz bakmayın ‘Karadeniz’ olduğuna; sıcak yazlara dikkat ve tabi sonbahar yağmurlarını da…
Havalimanından merkeze ulaşımda sorun yok.
Kent ana garajından hemen her ilçeye giden midibüsler söz konusu. Saatlerini yakalamak lazım! Diğer yandan araç kiralamakta bir seçenek!
Cami ve çeşmelerin kenti ‘Samsun’!
Kent merkezinde; 1670’e tarihli ‘Büyük Cami’ özellerden!
Hemen devamında ‘Çarşı Cami’; ‘Tayyar Paşa’ olarak adlanır 1862’ye tarihli…
Yine 1887’ye tarihli ‘Nuri İbrahim Cami’de gündemde…
17.Y.Y.’a tarihli bedesten ve şifa hamamı da gezi rotanızda olacak.
‘Ali Bey Çeşmesi’, ‘Hüseyin Bey Çeşmesi’, ‘Mescit Çeşmesi’de özel.
Yıllar önce bir ablamız ile tanıştık ‘Samsun Havalimanı’nında! Amerika’da yaşıyor kendisi. İlk eşi ‘Samsun’lu olduğundan burası ile ilgili. Gelmiş ‘Samsun’a yıllar sonra ve eski ‘Samsun’u o anlattı bize. Şahane anılarını da! Alışkanlık yapmış onda; her yıl bir kez de olsa ‘Samsun’a gelirim demişti…
Amerika’ya davet etti bizi. Belki bir gün kısmet?
19 Mayıs 1919 sihirli tarih! Bir ülkenin kurtuluş mücadelesinin başlangıcı ve ilk alev buradan yanıyor. ‘Ulu Önder’imiz bu kutlu harekete ‘Samsun’dan başlıyor: Mutlaka başka anlamları da var! Ve dalga dalga yayılan bu coşku, işte bugünkü ‘Türkiye Cumhuriyeti’ni kazandırıyor.
Ulu önderimiz ‘Atatürk’e onun bu çabasında emeği geçen herkese minnettarız!
1906 ya tarihli ‘Saat Kulesi’; Sivas Valisi ‘Reşat Akif Paşa’ imzalı! ‘Samsun’un özel değeri! Burayı da mutlak görün!
I.O. 5 bin ile 3 bin beş yüz arası ‘Kaş’lardan söz edilir burada! Nasıl bir tarihtir bu?
Sonra ‘Hitit’ler… I.O. 1180’ler ile I.S. 546 arasında sürekli el değiştiren bir yer!
Ve devamında ‘Pers’ler… Sonrasında ‘Makedon’, ‘Roma’, ‘Bizans’ hakimiyetleri… Arada bir yerde ‘Cenevizler’! Muazzam bir geçmiş var burada!
3-4 gün yeterlidir Samsun’u keşfetmek için! Merkezde kalınacak ve civardaki güzelliklere doğal yollar ile ulaşılacak!
Buraya tarihi için gelinmeli bence! Başka beklentiler ile gelenler yanılır ya da aradığını bulamaz! İlk kurtuluş hareketi ile ünlendiği ve pek çok başka unsuru barındırdığı için bence çok özel! Burası bir ATATÜRK kenti…
